Van wat voor soort doelen word je gelukkig?

Je hoort vaak dat doelen zetten goed is en dat gelukkige mensen doelbewust op hun dromen afstreven. In werkelijkheid ligt dit echter iets genuanceerder. In dit artikel bespreek ik wat de wetenschap te zeggen heeft over doelen stellen en welzijn.

Autonomie en congruentie

De Self-Determination Theory gaat ervan uit dat welzijn afhankelijk is van autonomie, competentie en verbondenheid. Die autonomie blijkt van cruciaal belang te zijn bij het stellen van doelen. Als jij een doel nastreeft waar je niet zelf voor hebt gekozen, blijkt dit niet bij te dragen aan je levensgeluk, zelfs niet als je succes boekt. Als een doel incongruent is, ofwel: niet in lijn met jouw persoonlijkheid, werkt het zelfs negatief in op je levensgeluk.

Zorg dus dat niet je baas, je familie of je vrienden jouw doelen bepalen, maar dat jij zelf vanuit interne motivatie doelen zet.

Geld en roem

Dat materialistische doelen niet bijdragen aan je levensgeluk is niet langer een wijsheid van Jezus of Boeddha, het is nu ook bewezen kennis binnen de psychologie. Geld en roem zijn geen daadwerkelijke behoeften.

De enige manier waarop materialistische doelen wel bijdragen aan geluk is als iemand met heel weinig geld hierdoor wél de middelen in handen krijgt om eerste levensbehoeften en diepe verlangens mee te vervullen. Maar het feit dat jij dit leest in het Nederlands, betekent waarschijnlijk dat je al lang boven het welvaartsniveau zit waarop streven naar geld en roem nog kan bijdragen aan je geluk.

In deze maatschappij ligt de nadruk op economische- en statusgerichte doelen. De overheid maakt van ons het liefst een stel vermoeide carrièretijgers, waarvan we dus niet het gelukkigst worden. Wat is dan wel een goed domein van het leven om doelen in te zetten? Ik zal een voorstel doen.

Liefde

Uit psychologisch onderzoek blijkt dat verbondenheid met andere mensen waarschijnlijk de belangrijkste indicator is van welzijn. Met als belangrijkste componenten: hechting en intimiteit. Mocht je dus gelukkig willen worden, dan zijn relaties een veel boeiender domein van je leven om doelen in te stellen. En dan bedoel ik niet: zoveel mogelijk vrienden maken, waarvan overigens is gebleken dat dat weinig bijdraagt aan geluk, maar heel goede, sterke relaties met veel intimiteit. Bijvoorbeeld door te leren jezelf kwetsbaar op te stellen of elkaar niet meer proberen te veranderen.

Succes

Natuurlijk draagt het behalen van doelen bij aan geluk. Het advies dat daaruit volgt is simpel: zet haalbare doelen. Alleen zijn we daar niet verbazingwekkend goed in. Vaak leggen we de lat veel te hoog. Dan kijken we naar anderen die veel verder zijn, en proberen ons daaraan te meten. Vergelijk in plaats daarvan altijd jezelf met jezelf! Stel doelen die voor jou een vooruitgang betekenen, en geniet van elk stapje van het proces. Bepaal je eigen tempo.

Test: Word ik enthousiast van dit doel?

Een goede manier om te testen of je een doel te pakken hebt wat jou gelukkig gaat maken, is jezelf af te vragen: Word ik enthousiast van dit doel?

Als je niet enthousiast wordt van het doel, kunnen er drie dingen aan het de hand zijn. Het betekent dat ofwel het geen autonoom of congruent doel is, waardoor je tegenzin voelt, ofwel dat het te appeltje-eitje is en daarom niet meer boeiend, ofwel dat het te moeilijk is en daarom de moed je nu al in de schoenen zinkt. Pas dan je doel aan, en onderzoek hoe dat voelt. Wanneer je je wel enthousiast voelt, weet je dat je er voor wilt gaan!